Edebihayat’ta yazma kararı aldığımda her ay en az bir yazımı okuduğum kitaplardan birine ayırmayı düşünmüştüm. Olmadı. Bunun temel sebebi pek okuma yapamamış olmam. Diğer bir sebep de böyle bir çalışmanın faydalı olup olmayacağı konusundaki endişelerim. Nasıl bir tepkiyle karşılaşırım, ne kadar sürdürebilirim bilmiyorum ama geç de kalmış olsam bu işe başlayacağım. Okuduğum kitaplardan uygun olan biri hakkındaki düşüncelerimi sizlerle paylaşacağım.
Bu hafta Prof. Dr. İnci ENGİNÜN’ün Dergâh Yayınları’ndan çıkan Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı isimli eserini konuşmak istiyorum.
Enginün’ü Yeni Türk Edebiyatı alanında uzmanlaşmış, çalışkan bir akademisyen olarak tanıyorum. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Mukayeseli Edebiyat, Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat'tan Cumhuriyet'e (1839–1923)isimli eserlerin de sahibi. Prof. Dr. Mehmet Kaplan’ın öğrencilerinden.
Enginün bu kitabında 1923’ten 2000 yılına kadarki dönemi ele almış. Eser dört ana bölümden oluşuyor: I. Şiir, II. Tiyatro, III. Hikâye ve Roman, IV. Deneme. Şiir bölümü 1923–1940 dönemi, 1940–1960 dönemi, 1960 sonrası olarak üç kısımda incelenmiş. Tiyatro bölümünde oyunlar ve oyun yazarları üzerinde kitabın hacmine oranla genişçe durulmuş. Hikâye ve Roman bölümü ise 1923–1945 dönemi, 1946–1980 dönemi olarak iki kısımda ele alınmış. Son bölüm olan Deneme’ye ise diğer bölümlere göre daha az yer ayrılmış. Kitabın sonuna özenli bir kaynakça ve dizin de eklenmiş.
Eser “Türkçenin Cumhuriyet dönemindeki serüvenine bir kuşbakışından ibaret” olduğu için bütün şahısları zikretmek veya bütün eserler hakkında kesin hükümler vermek amacıyla yazılmamış. Bununla birlikte konu edilen bazı kitaplardan alıntılar yapılarak -özellikle tiyatro bölümünde- eserler hakkında değerlendirmeler de yapılmış. Türler, türün temsilcileri ve eserleri mümkün olduğunca karşılaştırmalı bir yol takip edilerek ele alınmaya çalışılmış. Yapılan pek çok atıfla farklı kaynaklara müracaat edildiği de gözden kaçmıyor.
Eserin dili kolayca okunmasını mümkün kılacak nitelikte. Enginün özellikle değerlendirmelerini yaptığı birçok yerde konuşur gibi bir üslup kullanmış. Fakat pek çok yazar veya şairin edebiyatın birkaç türünde eserler vermiş olması, tasnifte yer alan dönemlerin her ikisinde de bulunması kişilerle ilgili olarak verilen bazı bilgilerde tekrara düşülmesine yol açmış.
Eserde, Enginün’ün beğendiği veya müstakil eser verdiği Halide Edip Adıvar ve Ahmet Hamdi Tanpınar gibi bazı yazarlara daha geniş yer ayırdığı, bazılarını birkaç cümleyle geçtiği de görülüyor. Benzer bir durum oyunlar ve oyun yazarları üzerinde genişçe durulurken deneme ve denemecilerle ilgili olarak farklı bir tutum içerisine girilmesiyle göze çarpıyor.** Gerçi bunda denemenin sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiğinin bilinmemesinden kaynaklanan bir zorluğun etkisi olabilir.
İnci Enginün’ün Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı isimli eseri hakkında sade bir okur olarak ilk etapta söyleyebileceklerim bunlar. Dört yüz altmış sayfalık kitabın tamamını olmasa da özellikle ilgilendiğimiz türle ilgili bölümü okumamız yararlı olabilir.
* Yıllar önce bir sitede çıkmıştı bu yazı. Hiç de fena değilmiş valla; kısaca, kasmadan tanıtıyor CDTE adlı eseri. Değişiklik yapmadan yayımladım.
** Bu cümleyi düzeltsem olurmuş :)
** Bu cümleyi düzeltsem olurmuş :)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder