YÜREK BURGUSU (HENRY JAMES)

(James, Henry, Yürek Burgusu, Çev. Necla Aytür, İş Bankası Kültür Yayınları, VII. Basım, Eylül 2020, İstanbul, s. 165)

Hortlak öyküsü sevenler! Yürek Burgusu tam size göre. Romanın heyecanına kaptırın kendinizi ve daha fazlasını pek de beklemeyin. James’in (1843-1916) amacı da bundan daha fazlası değildi muhtemelen. Önsöz’de -siz lütfen roman bittikten sonra okuyun- Ünal Aytür’ün de belirttiği gibi yazar sadece bir korku havası yaratayım, tüyler ürpertici bir hortlak masalı yazayım diye düşünmüş olabilir. Tabiî, haklı olarak bu bakış açısıyla yetinmeyen eleştirmenler olduğunu ve romanın farklı şekillerde değerlendirildiğini de ekleyelim. Yine, bu eleştirileri güzelce özetleyen Önsöz’den öğrendiğimize göre romanı iyilikle kötülüğün çatışması üzerine kurulmuş dinsel bir alegori olarak gören eleştirmenlerin dışında, romanda önemli olanın anlatılan hikâye değil anlatıcının ruh hâli olduğunu söyleyenler de var. Anlatıcı konumundaki genç öğretmenle ilgili görüşler de oldukça ilginç ve farklı. Bazıları anlatıcıyı, çocukları korumaya çalışan fedakâr bir öğretmen olarak görürken bazıları da Freud’un görüşlerinin de etkisiyle onun cinsel baskılar altında bunalım geçiren genç bir kız olduğunu düşünüyor.

Kitapla ilgili bu türden yorumları önemseyen biriyseniz de “ben hiç o işlerden anlamam, okurken keyif alıp almadığıma bakarım” diyen biriyseniz de Yürek Burgusu’na göz atmalısınız. Çünkü sinemaya da uyarlanan bu romanın hem güzel bir üslupla yazılmış heyecanlı bir hortlak öyküsü hem de çeşitli yorum ve görüşlere olanak tanıyan örtük bir metin olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

Keyifli okumalar dilerim. Başka bir eserde görüşmek üzere…