ÖLÜMCÜL KİMLİKLER (AMİN MAALOUF)

Pek uzatmayı düşünmüyorum, umarım başarırım bunu.

Amin Maalouf kimlik, azınlıklar ve sorunları, Doğu-Batı meselesi gibi netameli konularda sesli düşünmeye çalışmış. Eserin sonunda kitabı yazma amacını şöyle dile getiriyor: "[...] ben sadece birkaç fikir ortaya atmak, bir tanıklık getirmek ve bana her zaman son derece büyüleyici, son [s. 132] derece şaşırtıcı gelen, bana hayat veren bu dünyayı izledikçe daha da çok meşgul eden konular üzerine düşünülmesini sağlamak istedim. [s. 133]" Böyle mütevazı bir amacı olmasaydı bu ciddi konularda kayda değer bir şey söylemediğini, beylik lafları geveleyip durduğunu iddia edip eleştirebilirdik onu. Şu durumda böylesi bir eleştiri insafsızlık olabilir. Dünyayı ve insanlığı ilgilendiren önemli meselelerde çoğu insan radikal -ve biraz da bu nedenle orijinal- düşünceler duymak veya okumak istiyor. Acaba birtakım sorunların çözümü tam da bu nedenle erteleniyor olmasın? Yani sorun çetrefilli ve çok boyutluysa çözüm de öyle olmalı gibi bir akıl yürütüyor olamaz mıyız? Pek katılmıyorum açıkçası; fakat yine de bazen basit düşünmek, geçici çözümlerle yetinmek de gerekebilir. Üstelik meselelerin hakkıyla bilinmediği bir durumda onların tanıtılması, tartışılması da çok önemli. Zaten çözüme giden yol da buradan geçmiyor mu? Önce hastalığa bir tanı koyalım, sonra tedavi edelim demiyorum elbette, eş zamanlı da bir şeyler yapılabilir.

Ölümcül Kimlikler, bazı önerileri* gerçekçi görünmese de, yaklaşımı ezik ve Batılı bulunabilecek olsa da okunmaya değer. Çünkü yazar bahsettiği kimi sorunları bizzat yaşamış veya onlara yakından tanık olmuş, kimliğinin bileşenlerinde hem Doğulu hem Batılı unsurlar bulunan biri. Böyle insanların tanıklıkları veya anıları bile ilgi çekici olabiliyor.

Amin Maalouf'u ilkin bir romancı olarak lise yıllarımda Semerkant'ı ile tanıyıp beğenmiştim. Deneme türündeki eserleriyle, bir bakıma onun düşünür yönüyle sonraki yıllarda tanıştım. Kurmaca yazarlarının dünyanın gidişatıyla ilgili fikirlerini önemsediğim için yazarın bu konulardaki çabasını değerli buluyorum.

---

* Bir kişiye birkaç dil öğretilmesi vb. konular...

04.06.2023, Pazar